Luisteroefeningen op eigen tempo

Luisteren vormt een belangrijk onderdeel van communicatieve vaardigheden, zowel in de moedertaal als in vreemde talenonderwijs. Voor de ene leerling is een luisteroefening evident, voor de andere leerling vormt dezelfde luisteroefening een obstakel. In de klassieke aanpak worden luisteroefeningen klassikaal uitgevoerd en wordt het luisterfragment voor alle leerlingen even vaak aangeboden. Sterke leerlingen moeten daardoor het fragment een tweede keer beluisteren terwijl dat niet nodig is. Voor andere leerlingen is twee keer luisteren misschien nog niet voldoende en zou een succeservaring wel mogelijk zijn als ze nog een keer extra konden luisteren. Nog andere leerlingen hebben misschien enkel nood aan het herbeluisteren van bepaalde fragmenten. (student’s readiness) Deze good practice speelt op dat probleem in door leerlingen de kans te geven flexibel te luisteren naar het luisterfragment (process – differentiation).

Sarah Awouters geeft Engels in het 7de jaar van het beroepsonderwijs. Haar klasgroep is erg heterogeen. Leerlingen die hun volledige secundair onderwijs beroepsonderwijs volgden, hebben nooit Engels gehad. Andere leerlingen stromen in vanuit het algemeen of technisch secundair onderwijs en zij hebben al enkele jaren een aantal uur per week Engels gekregen. (student’s readiness)

Om hierop in te spelen, maakt Sarah gebruik van de app EDpuzzle. Edpuzzle is een gratis en device – onafhankelijke tool waarmee video's kunnen worden ingekort en voorzien van geluidopnames, open vragen, meerkeuzevragen en commentaar. Nadat de video op deze manier is bewerkt maakt de leerkracht in Edpuzzle een virtuele klas aan en voegt hij de bewerkte video toe aan die klas. Daarna wordt er een klascode gegenereerd. De leerlingen openen de app Edpuzzle en loggen in met die code. Zo komen ze terecht bij de bewerkte video en kunnen deze bekijken, beluisteren en de vragen beantwoorden. EDpuzzle biedt na elke vraag de mogelijkheid om op de knop ‘rewatch’ te klikken om het laatste fragment te herbekijken alvorens te antwoorden. Zo kunnen leerlingen gemakkelijk hun eigen tempo bepalen. (student’s readiness and profile)

Filmpje in EDpuzzle met vragen

De leerkracht krijgt via de app een gestructureerd zicht op de scores van de leerlingen, de antwoorden die zij hebben gegeven én het aantal keer dat leerlingen bepaalde fragmenten bekeken hebben. Hij of zij kan de antwoorden op de open vragen beoordelen en van commentaar voorzien. Als de leerlingen daarna weer inloggen zien zij de behaalde resultaten en de feedback die de leerkracht hen heeft gegeven.

Onmiddellijke feedback bij meerkeuzevragen voor de leerling

Via een eenvoudig kleurensysteem kan de leerkracht snel inschatten welke leerlingen ondermaats, voldoende of erg sterk scoren. Op die manier kan er de volgende les pro-actief ingespeeld worden op de verschillen tussen leerlingen door leerlingen.

Overzicht van de prestaties van leerlingen voor de leerkracht

Sarah getuigt: ‘Ik gebruik het voornamelijk voor Engelstalige videofragmenten en gebruik deze als luisteroefening. De vragen variëren van open vragen tot multiple choice. Ik kijk steeds na hoe vaak iemand een bepaald onderdeel heeft bekeken vooraleer hij/zij het juiste antwoord vond. Na afloop wordt de oefening mondeling besproken en proberen we samen te achterhalen wat nu precies moeilijk was.’ Zo moeten leerlingen soms aangespoord worden een fragment een tweede keer te bekijken en vinden ze dan wel het juiste antwoord. De leerlingen van Sarah vinden het leuk dat ze de kans krijgen om vaker fragmenten te bekijken. Hoe meer ze kijken, hoe meer ze leren. Dit is een win – winsituatie voor zowel leerlingen als leerkracht.

De voortgangsbalk toont hoe vaak de leerling bepaalde fragmenten bekeek en welke vragen correct of fout zijn beantwoord

Sarah trekt haar manier van werken door in haar evaluatie. ‘Omdat we voor Engels binnen de school nog in een voor mij 'verouderd' systeem zitten voor klassieke schriftelijke examens, wilde ik mij deze keer focussen op al de vaardigheden door een mondeling examen in te voeren. Voorafgaand aan het examen moesten de leerlingen via EDpuzzle een aflevering bekijken van National Discovery over de toekomst van treinen of een newsflash over de schandalen rond Hillary Clinton. Ze mochten dus op basis van interesse kiezen. Na het bekijken van één van deze afleveringen moesten ze een bijbehorende tekst kiezen en lezen ter voorbereiding van het mondeling examen.’ (learner orientated classroom differentiation, student’s readiness and interests). Verder geeft Sarah aan: ‘Dit gaf mij ook een groot voordeel, want ik kon door de resultaten in EdPuzzle afleiden welke vragen ze moeilijk vonden en hoe vaak ze bepaalde scènes opnieuw bekeken om alsnog het antwoord te achterhalen. Van hieruit vertrok ik ook voor de vragen van het mondeling waarna de tekst aan deze aflevering gelinkt werd.’ (teacher oriëntated classroom differentiation)

Sarah vindt de app is erg gebruiksvriendelijk, zowel in aanmaak voor de leerkracht als in gebruik voor de leerlingen. De aanpak van Sarah vereist natuurlijk wel dat elke leerling toegang heeft tot de app en dat er oortjes aanwezig zijn om te kunnen luisteren. Het idee om te werken met EDpuzzle voor luistervaardigheden werd gedeeld via de mooc van Tablio (www.mooctablio.be). Leerkrachten uit diverse onderwijsniveaus en van verschillende vakdomeinen pikten het voorbeeld op en gingen ermee aan de slag in hun klas. Onderstaande voorbeelden bewijzen dat de omschreven toepassing er transfereerbaar is. Nathalie Van Gossum integreerde luistervaardigheden in maatschappelijke vorming en maakte een les over de zoektocht naar werk. De leerlingen trainden zo hun luistervaardigheden op eigen niveau, maar staken tegelijk interessante informatie op.

Les 'Loopbaanportret van werkzoekende Rosita'

Verder gebruikt Nathalie EDpuzzle om rekenvaardigheden te remediëren. Ze heeft enkele leerlingen met rekenproblemen in haar klas. Leerlingen die na de les nog niet helemaal mee zijn kunnen achteraf de instructie uit de les herbekijken. Dankzij de toevoeging van vragen kunnen de leerlingen zelfstandig verder oefenen, thuis of in de klas.

Video-instructie rekenvaardigheden via EDpuzzle

Olga Kooistra maakte een toepassing voor kleuters. Ze maakte een filmpje waarin ze een prentenboek voorlas. De kleuters krijgen een vraag te horen en moeten een geschikt antwoord kiezen door een afbeelding aan te klikken. De les is ontwikkeld om begrijpend luisteren te stimuleren en woordenschat te ontwikkelen. Om deze toepassing te realiseren volstaan enkele tablets in de klas. De kleuters kunnen er immers voor kiezen om deze opdracht in een hoek te maken. Verder vormt dit idee een ideale manier om leerlingen met taalachterstand te remediëren.

Een visuele luisterles voor kleuters